Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinin rəhbəri, Milli Məclisin deputatı Səməd Seyidov Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.
Onunla müsahibəni təqdim edirik:
- Səməd müəllim, Şuşada keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının qeyri-rəsmi Zirvə görüşünə qərbdən olan reaksiyalar gecikmədi. Digər iştirakçı ölkələrlə yanaşı, Macarıstan baş naziri Viktor Orbanla bağlı da Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Cozef Borrelin vermiş olduğu bəyanatın mahiyyəti nədən xəbər verir?
- Borrel artıq bir siyasi fiqur kimi Avropa məkanından gedir. Onun irqçi, islamafob qeyri-qanuni, ağılasığmaz bəyanatları artıq Avropanın daxilində belə bəzi siyasi qurumları bezdirib. Sözssüz ki, Borrelin Avropa Birliyini “cənnət” adlandırması heç kəsin yadından çıxmayıb. Onun təbirincə Avropa Birliyinin ətrafında “vəhşilər” yaşayır və onlar bu “cənnətə” buraxılmır. Elə bu yanaşmadan sonra hamı başa düşdü ki, bu insan artıq siyasətçi və AB-nin təmsilçisi kimi öz fəaliyyətini sıfıra endirir. İndi də bu hal müşahidə edilir. Çünki bu şəxsin daxilində irqçi yanaşmalar, türkəfobiya, islamafobiya, Azərbaycanafobiya var. AB-də bu saat xüsusi funksiyanı yerinə yetirən Macarıstan belə Borrelin hədəfindədir. Ona görə də, türk dünyasının yüksəlişi, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə gücü, əhəmiyyəti bu insanlar tərəfindən qəbul edilməzdir. Sadəcə olaraq biz indi bu maskaların yırtılmasını açıq şəkildə görməkdəyik. Bunlar 30 il ərzində Azərbaycan torpaqları işğal altında olduğu halda bir addım atmayıblar, beynəlxalq qanunu yaddan çıxarıblar, heç bir hərəkət etməyiblər. Əksinə əllərindən gələni ediblər ki, Azərbaycanın işğal edilmiş torpaqları əbədi olaraq ermənilərin əlində qalsın. İndi isə istəkləri çaxnaşma salmaq, reallığı qəbul etməmək, vəziyyəti gərginləşdirməkdən ibarətdir. Bunu da açıq şəkildə edirlər. Heç nədən çəkinmədən bu addımlar atılır. Amma onu da başa düşmürlər ki, bu şəkildə davam etdikcə, özlərini ifşa edirlər və bununla da siyasi səhnədən kənarlaşırlar.
- NATO sammitində Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında görüşün keçiriləcəyi bildirilir. Ağ evin təşəbbüsü ilə baş tutacaq görüşdə sülh və sərhədlərin delimitasiyası ətrafında müzakirələrin aparılacağı ehtimal edilir. Gözləntilər nədən ibarətdir?
- ABŞ bu gün artıq əyani şəkildə görür ki, Azərbaycanla ünsiyyətdə olmaq, münasibətləri normal səviyyədə saxlamaq onların maraqlarına uyğundur. Eyni zamanda Amerika anlayır ki, Cənubi Qafqaz regionunda yeganə güc, siyasi və digər proseslərə təsir göstərəcək ölkə Azərbaycandır. Ona görə də, müxtəlif səviyyələrdə görüşlərin keçirilməsi, hansısa təkliflərin qəbul edilməsi mümkündür. Ümumiyyətlə isə Azərbaycana qarşı dövlət səviyyəsində ritorika dəyişib. Bu sözsüz ki, ABŞ senatorlarına aid deyil. Erməni lobbisinə xidmət edən konqresmenlər və senatorlar var ki, onlar ancaq öz maraqlarını güdür. Təbii ki, bu adamlar mövqelərini dəyişməycək. Ancaq dövlət səviyyəsində başa düşürlər ki, artıq vəziyyət tamamilə fərqlidir. Onların məntiqsiz və düzgün olmayan təzyiqi Azərbaycanı uzaqlaşdırır. Bu isə regionun ümumilikdə onlardan uzaqlaşması deməkdir. Beləliklə, Mərkəzi Asiya ABŞ-dan uzaqlaşmış olur. Mərkəzi Asiya, Çin kimi ölkələrin yerləşdiyi vacib bir region Amerika üçün əlçatmaz olur. Nəticədə Azərbaycanla pozulmuş münasibətlər bütövlükdə bu qitə və coğrafiya ilə heç bir əlaqə qurulmaması ilə nəticələnir. Ona görə də, Amerikadan verilən bəyanatların mahiyyəti də dəyişəcək.
- Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhlə bağlı proseslər qarşılıqlı olaraq müzakirə mərhələsində olduğu dövrdə məsələyə fərqli kontekstdə yanaşmlar sərgilənir. İddia edilir ki, Bakının sülhlə bağlı şərtləri çox ağırdır və s...
- Fakt odur ki, bu gün sülhlə bağlı Azərbaycanın şərtlərindən danışanlar həmişə bizə qarşı olub. Azərbaycan ərazilərini Ermənistan işğal etdiyi dövrdə tələb edilirdi ki, bu təcavüzlə razılaşın. Müharibəni udandan sonra da bizdən tələb edirlər ki, siz qalib gəlmisiniz, mərhəmətli olmalısınız. Mərhəmət göstərib sülh müqaviləsi təqdim edən zaman da bizdən xahiş edirlər. Çünki onların ən böyük problemi Azərbaycanın hansısa addımlar atmasıdır. Bu isə kökündən yanlış bir prosesdir. Azərbaycanın təklif etdiyi sülh planı böyük bir fəlsəfəni ehtiva edir. Sülhə yaxınlaşmaq hər iki tərəfin işidir. Burada bir tərəfli iş ola bilməz. Misal olaraq Ermənistan məlum Qranada görüşlərinə qatılanda sülh istədiyini deyirdi. Orada nə baş verdi? Ermənistan sülh sazişi imzalaya bildimi? Təbii ki, yox. Emmanuel Makronla (Fransa prezidenti) başladıqları oyunları puç oldu. Məhz Azərbaycan təklif edir ki, Ermənistanla heç bir vasitəçi olmadan bu məsələləri həll edə bilər. Onlar da buna razı deyil. Elə deyirlər ki, Azərbaycan bunu etmələdir və s. Bu niyyətin altında isə bir məqsəd var. O da sülh prosesinin pozulmasıdır. Azərbaycanın isə sülhlə bağlı təklifləri məntiqə əsaslanır. İkitərəfli müstəvidə bu məsələlərin həlli mümkündür.
- ABŞ və Fransada dəyişməkdə olan siyasi konyuktura Ermənistanın sülhlə bağlı davranışlarına necə təsir edəcək?
- Çox təəssüf ki, ABŞ-də mövcud olan administrasiyanın o qədər də müsbət nailiyyətlərini sadalamaq olmur. Ukraynada, Yaxın Şərqdə, Əfqanıstanda yaşananlar göz önündədir. Ona görə də, seçki qabağı təbii olaraq iqtidarda olan tərəf hansısa müsbət nəticələr əldə etmək üçün Qafqaza üz tutub. Onlar məhz Azərbaycanla Ermənistan arasında tez-tələsik sülh müqaviləsi imzalanması ilə göstərmək istəyirlər ki, buna nail olduq. Azərbaycanın isə bu məsələdə qəti şəkildə tələsmək niyyəti yoxdur. 30 il müddətində Azərbaycan torpaqları işğalda saxlanıldığı dövrdə həmin qərb heç yerə tələsmirdi. Əksinə işğalı əbədiləşdirmək istəyirdilər. İndi isə Azərbaycan sülhü əbədiləşdirmək istəyir. Niyyətimiz odur ki, elə bir sülh müqaviləsi imzalansın ki, o sənədi kimsə, nə vaxtsa şübhə altına ala bilməsin. Ona görə də, Azərbaycanın məntiqli şərtləri qəbul edildikdən sonra sülh müqaviləsi imzalana bilər.
